Samenwerken wordt steeds vaker omarmd in het bedrijfsleven. Door krachten te bundelen kunnen betere resultaten worden geboekt. Maar het nut van samenwerking is niet altijd even tastbaar. De tender voor de wereldwijde service- en ketenlogistiek van de Joint Strike Fighter (JSF) is een goed voorbeeld van samenwerking. De BV Nederland, bestaande uit overheid, kennisinstellingen en een consortium van bedrijven, is een serieuze kandidaat om de JSF-opdracht te krijgen. Ongeacht de uitkomst, die in juni bekend moet worden, lijkt de aanpak van het JSF-project een blauwdruk voor andere internationale tenders.
De Joint Strike Fighter of F-35 werd eind vorig jaar voor het eerst uitgeleverd. Israël had de primeur. Nederland heeft ingeschreven op 37 toestellen, die in 2019 verwacht worden. Die gaan veel geld kosten, maar van meet af aan hebben we ook ingezet op een flinke return on investment. Het eerste succes is er al; Fokker en Aeronamic gaan bepaalde onderdelen van de wereldwijde de JSF-vloot onderhouden.
Nederland lonkt naar meer. Want de wereldwijde onderhoudslogistiek van de JSF’s is nog niet gegund. De tender is wel al gesloten. In maart heeft René de Koning van OneLogistics namens de overheid en tal van bedrijven de Nederlandse bid ingeleverd. Hij combineert kennis van de logistiek met kennis van douanezaken. “Dit is een grote opdracht, de life cycle kosten in de komende 30 jaar omvatten een bedrag van een 1 met 18 nullen. Bij het gunnen van de spare parts- en ketenlogistiek kiezen de Amerikanen niet één bedrijf. Ze kiezen in juni een land.”
Tekening van Esscher
De JSF is volgens De Koning een bijzonder ingewikkeld project. Dat begint al met het grote aantal partijen dat in de VS bij de bouw, uitlevering en het onderhoud van het gevechtsvliegtuig is betrokken. Er zijn 5 bouwers voor 3 JSF-modellen waarvoor 2200 leveranciers worden ingezet. Daarnaast zijn er verschillende Amerikaanse overheidsinstanties betrokken en zijn er Europese landen waar Nederland eventueel mee zou willen samenwerken. “Dat betekent schaken op verschillende borden. Voorop staat dat de keten zo sterk wordt als de zwakste schakel. En het is als een tekening van Esscher: iedereen kijkt naar de supply chain en iedereen ziet iets anders.”
Die complexe verhouding blijft bestaan. Want was de F-16 in het verleden na aankoop nog van ons. Bij de JSF kopen afnemers een servicecontract; het Pentagon garandeert de beschikbaarheid van vlieguren. Via de logistiek wordt dat gerealiseerd en dat moeten de VS gaan uitrollen. “Ze bekijken alles met een eigen pet op. Ze zien Europa als een US-depot en proberen hier het Amerikaanse model toe te passen”, legt De Koning uit. “Dat werkt niet. Binnen Europa krijgt Amerika te maken met uiteenlopende EU en nationale regelgeving, culturen en talen (zie figuur 1). In Duitsland mag je bijvoorbeeld op zondag niet rijden.”
Nederlandse propositie
Daar komt de Nederlandse propositie in beeld, voegt De Koning toe. “We bieden een mooie warehouse aan op een goed beveiligde militaire basis met industriekwaliteiten (Woensdrecht) en een vooruitgeschoven post die als hub fungeert (Schiphol).” Daarnaast heeft Nederland veel kennis en efficiency op het gebied van cross chain control centers (de 4C’s). “We zetten ook in op cross trades. Soms is direct leveren efficiënter, maar dan willen we dat wel laten lopen via onze control tower.”
Nederland lonkt niet als enige Europees land naar de JSF-opdracht. Ook Noorwegen heeft belangstelling. En Engeland en Denemarken. Al deze landen hebben wel iets dat tegen hun kandidatuur pleit. De dreigende Brexit compliceert een goede samenwerking van Engeland met het Europese continent. Ook mag niet elk land qua exportlicense aan alle andere JSF-landen leveren. “Ons kabinet heeft juist gezegd ‘We gaan spiegelen: dat wat in de VS mag, moet ook hier mogen’. Dat is juridisch inmiddels geregeld.”
JSF als blauwdruk voor meer internationale tenders
De Koning kan enthousiast vertellen over het project. Hij heeft het volste vertrouwen in onze tender. Wat hem betreft dekt Nederland Distributieland alle aspecten van de toekomstige service- en ketenlogistiek van de JSF af (zie figuur 2). Alles is ondervangen. De vraag rijst waar die succesformule uit bestaat, hoe ze als blauwdruk voor andere, grote internationale vraagstukken kan dienen? De nauwe samenwerking binnen de triple helix van overheid, kennisinstellingen en bedrijven en de onderlinge complementariteit lijkt het antwoord.
Een onafhankelijke voorbereiding en brede uitwerking van de tender voor de JSF is een tweede voordeel. René de Koning is sinds 2006 betrokken bij de ontwikkeling van de tender. Dat gebeurde binnen de BV OneLogistics die inmiddels is ondergebracht bij een uitvoeringsinstantie van de overheid. De Topsector Logistiek en de F35-regiegroep hebben de supervisie. Daarin zitten geen bedrijven, zodat commerciële belangen de tender niet in de weg kunnen zitten.
Naast de selectie van de bedrijven zijn scenario’s uitgewerkt door onder meer PWC, Gordian en Cap Gemini waarmee visueel is gemaakt hoe de keten werkt. Dat is gebeurd in overleg met het ministerie van Defensie. Inhoudelijk is de logistieke tender vervolgens verder uitgewerkt met 80 bedrijven. “Ik heb de afgelopen tien jaar de industrie uitgehoord, brains gepickt en in kaart gebracht welke bedrijven voor de beste oplossingen kunnen zorgen. Daarna zijn we in werkgroepen van bedrijven verder gaan werken aan de tender en het invullen van de scenario’s.”
Volgens De Koning is de tender geen kwestie van alles of niets. “We vliegen hoog aan en landen in juni. Dan zien we wat we krijgen. Juist door te denken in scenario’s zitten er altijd zaken in de tender die goed bruikbaar zijn, zoals onze douane compliance of onze kennis en aansluiting op het Europese wegvervoer.”
Schiphol en de Metropoolregio Amsterdam
Schiphol en omgeving krijgen een belangrijke rol in het JSF-project, namelijk die van logistiek cluster en gateway to Europe. Er wordt aangehaakt op het Schiphol Mainport programma voor de verdere ontwikkeling van secure lanes. Regionale logistieke kennisinstellingen worden nauw betrokken en ook de regionale overheden werken, soms wat terughoudend, mee. Het project houdt ook voor onze regio een belofte in: “De ‘waarom Nederland-propositie’ kan goed gebruikt worden in clusters die nu al sterk zijn vertegenwoordig in de MRA, zoals de Aerospace,” besluit de Koning.
Informatie
Wilt u meer weten over de JSF-tender en/of de propositie. Neem dan contact op met:
Joep Schroeders. Hij is namens SADC verantwoordelijk voor het aantrekken van logistieke en aerospace-gerelateerde activiteiten naar de Metropoolregio Amsterdam
of
René de Koning, coördinator BV OneLogistics.
