Onlangs verscheen de Barometer Nederlands vestigingsklimaat 2014 van EY. De barometer is een jaarlijkse peiling naar de aantrekkingskracht van Nederland voor buitenlandse investeerders. Internationale en lokale opinieleiders en beslissers werken er aan mee. Het stuk kreeg een positieve ondertitel mee: ‘Nederland stabiel sterk’. Ook na de crisis wordt Nederland als een veilige investeringshaven gezien. Een meer dan bemoedigend geluid. Toch ziet de goede verstaander ook de waarschuwingssignalen. Zo is het aantal buitenlandse investeringen ondanks het verbeterde economische klimaat, niet toegenomen maar gelijk gebleven. Wat kan logistieke sector in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) leren van de barometer?
Allereerst het slechte nieuws. Vanuit het buitenland wordt minder geïnvesteerd in de logistiek. Het aantal projecten is in de afgelopen drie jaar gezakt van 29 naar 18. Ook de investeringen in productiefaciliteiten zijn teruggelopen. Meer buitenlandse ondernemers vestigen het hoofdkantoor in Nederland. In 2013 noemt 29% van hen daarbij Amsterdam als de aantrekkelijkste stad. Een prima percentage, maar Amsterdam verliest wel terrein aan Rotterdam.
Daar staat tegenover dat de vooruitzichten van nieuwe investeringen in met name logistieke faciliteiten goed zijn. De aantrekkelijkste locatiefactoren zijn voor de investeerders het opleidingsniveau van de werknemers in de transport en de logistieke infrastructuur. Ook wordt er meer geïnvesteerd in internetdatacenters. Dat laatste is goed nieuws als je bedenkt dat de MRA naast mainport Schiphol, de haven en greenport Aalsmeer ook AMS-IX huisvest, de internationaal bekende dataport.
Vorig jaar kwam uit ons trendonderzoek in de logistiek door Strategem al naar voren dat de wereld snel verandert. De grootschalige logistiek vertrekt uit de MRA. Er is een trend naar het zuiden gaande waarbij distributiecentra zich richting het achterland verplaatsen (UPS in Roermond). En de luchtvracht voelt de concurrentie van het zeevervoer.
Amsterdam is logistiek gezien wat ‘ex-centrisch’ komen te liggen. Dat is voor mij geen enkele reden om de schouders te laten hangen. We hebben met de vier ports nog steeds goud in handen en zijn goed aangesloten op het achterland via water, lucht, spoor en weg. Logistiek blijft een sterke basis houden in de MRA. De CEO van Huawei Technologies Nederland adviseert in de EY-barometer dan ook om te blijven investeren in het beproefde concept Gateway to Europe.
De sector kan ook verder groeien door beyond logistics te kijken. In de MRA zijn door de jaren heen een aantal ijzersterke clusters ontstaan die nauwe banden hadden, hebben en houden met de logistiek. Het zijn clusters waar (toekomst)muziek in zit. Denk aan mode, food & flowers en de maakindustrie. Uiteraard is er de Zuidas als financieel-zakelijk centrum. De regio is gedifferentieerd en dat is een voordeel.
Het is nu zaak om uit die differentiatie nieuwe, economisch rendabele concepten te destilleren. In de MRA-logistiek wordt daar volop aan gewerkt. Projecten als Smart Cargo en HST Cargo en Airlink richten zich op naadloze verbindingen en vermindering van de papierstroom in goederenafhandeling. Het werpt zijn vruchten af, luchthaven Schiphol is internationaal zeer concurrerend. Het sleutelwoord van al die projecten is samenwerking. De partijen bundelen de krachten omdat ze verwachten samen meer te bereiken dan als ze solo een project opzetten en alleen de kosten dragen.
Van nieuwe projecten kunnen er nooit genoeg zijn als we als sector en als regio willen groeien. Ik pleit dan ook voor nog meer samenwerking, vaker en op meer terreinen. Waarom heeft de creatieve sector nog niet de handen ineen geslagen met de financieel-zakelijke sector om een duurzaam businessmodel te ontwikkelen?! Langs de A4 kan nu volop gebouwd worden op Schiphol Trade Park. Het kan de ideale vestigingsplaats zijn voor een circulaire hub die de vele kleinschalige projecten gericht op de circulaire economie bundelt. Er wordt volop geëxperimenteerd met 3D-printen door Shell en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, maar ook door start ups. Waarom wordt daar geen coalitie gesmeed? Shell heeft bovendien een hoogwaardig lab voor research naar de circulaire economie in Amsterdam.
De middelen zijn er, nu nog de gezamenlijke investering om die research daadwerkelijk in gang te zetten. De MRA lijkt misschien niet de meest voor de hand liggende regio om deze en andere projecten op te pakken. Maar ze heeft wel de brains en de hardware om op allerlei terreinen een voorsprong te pakken.
Paul Jansen
Directeur SADC
