Een waterstofbeurs oprichten naar voorbeeld van de handelsbeurzen voor elektriciteit en gas, zoals APX en ICE Endex. Het zou zomaar een goede katalysator kunnen zijn voor het aanjagen van de markt voor groene waterstof. Gasunie en vier Nederlandse havenbedrijven geloven daar heilig in en starten daarom een vervolgonderzoek naar de praktische opzet van zo’n beurs.
Dat onderzoek volgt op een actuele, verkennende studie van voormalig APX-directeur Bert den Ouden, gedaan in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Gisteren is het rapport daarvan met de titel ‘Een Waterstofbeurs voor het Klimaat’ online aangeboden aan minister Wiebes.
Vervolgonderzoek
Het vervolgonderzoek is een initiatief van Gasunie, Havenbedrijf Rotterdam, Port of Amsterdam, Groningen Seaports en North Sea Port (Vlissingen, Terneuzen en Gent). Deze partijen laten studie doen naar de praktische opzet van een beurs, waarop waterstof vrij kan worden verhandeld. Een waterstofbeurs zou in stappen kunnen worden gerealiseerd en fasegewijs meegroeien met de opbouw van de ontluikende markt voor klimaat-neutrale waterstof. Het nu startende vervolgonderzoek wordt eveneens geleid door Bert den Ouden en gaat maximaal een jaar duren.
Cruciaal voor Noordzeekanaalgebied
Port of Amsterdam maakt zich sterk voor het opschalen van de productie van waterstof en de inzet van groene waterstof als duurzame energiedrager. Volgens strategiedirecteur Eduard de Visser vooral omdat waterstof in het Noordzeekanaalgebied (NZKG) een cruciale rol moet gaan spelen in de verduurzaming van industrie en luchtvaart, de overgang naar de circulaire economie en het vergroenen van de mobiliteit. ‘Om die reden onderzoeken we samen met Gasunie de haalbaarheid van een open regionale waterstofleiding, die is aangesloten op het landelijke waterstofnetwerk van Gasunie en waarvan gebruikers in de toekomst onder gelijke voorwaarden gebruik kunnen maken. Naast deze ontwikkeling van de fysieke infrastructuur zal het oprichten van een waterstofbeurs een belangrijke driver zijn in het volwassen worden van de waterstofeconomie. Dat is alleen maar toe te juichen.’
CEO Allard Castelein van Havenbedrijf Rotterdam, belicht namens de vier zeehavens de ontwikkeling van de waterstofbeurs ook nog vanuit een ander perspectief: ‘Het is goed hierin gezamenlijk op te trekken. Zo maken we niet alleen tempo met de ontwikkeling van waterstof in ons land, maar zorgen we er ook voor dat Nederland een centrale rol gaat spelen in de vernieuwing van het energiesysteem van Noordwest-Europa.’
Waterstofbeurs zorgt voor win-win situatie
Door de groeiende vraag naar klimaatneutrale waterstof, ontstaat de noodzaak voor een goede marktwerking en een transparante, efficiënte prijsstelling. Een waterstofbeurs kan beide faciliteren. Zo kan een optimale verdeling binnen de markt ontstaan doordat partijen goed geïnformeerd met elkaar kunnen handelen, terwijl de ontwikkeling van de waterstofmarkt kan worden versneld. Uit de verkennende studie blijkt dat er hierdoor een win-winsituatie ontstaat voor alle betrokken partijen.
Unieke uitgangspositie
Het verkennende rapport geeft een visie op een stapsgewijze opbouw van een waterstofbeurs, meegroeiend met de waterstofmarkt en de ontwikkeling van waterstofnetwerken. Verwacht wordt dat de waterstofmarkt het midden houdt tussen de elektriciteitsmarkt en de gasmarkt zowel wat betreft volatiliteit als qua tijdsdynamiek. Nederland heeft hierbij een unieke uitgangspositie door zijn kostenefficiënte benadering van duurzame energie, de ideale ligging zowel voor de productie van offshore windenergie als voor waterstofimport, de rol die de Nederlandse industrie speelt in waterstof en de unieke gasinfrastructuur die voor het transport van waterstof kan worden omgebouwd. Ook heeft Nederland een track record op het gebied van energiebeurzen, zowel als ontwerper van het systeem van marktkoppeling van de Europese stroombeurzen als de totstandbrenging van de leidende gasmarkt in Europa.
Infrastructuur voor waterstoftransport
Waterstof is een belangrijke schakel in de transitie naar een CO2-arme economie. De vraag naar waterstof zal in het komende decennium groeien. Van onze internationale havens tot onze industrie en (zwaar) transport: steeds meer sectoren geven waterstof een belangrijke rol in hun verduurzamingsplannen. De betrokken havenbedrijven zijn alle betrokken bij plannen voor waterstofinfrastructuur voor hun industrie en andere nieuwe initiatieven in hun gebieden. Gasunie werkt al langere tijd aan plannen voor een landelijke infrastructuur om al deze punten te verbinden en om import en doorvoer naar met name Duitsland en België mogelijk te maken. Ook wil het waterstof toegankelijk maken voor nog meer partijen, met name nieuwkomers, middelgrote en kleinere partijen.
Het vooronderzoek ‘Een waterstofbeurs voor het klimaat’ is te vinden op de website van de Rijksoverheid.
