Eind 2015 heeft de Tweede Kamer de digitale infrastructuur rond Amsterdam aangewezen als derde mainport van ons land, naast Schiphol en de haven van Rotterdam. Door de dataport die status toe te kennen, erkent politiek Den Haag dat het digitale domein uiterst belangrijk is voor de Nederlandse economie. Als facilitator en als trekker van buitenlandse investeerders. Die erkenning op het hoogste bestuurlijke niveau zie ik helaas lokaal niet altijd terug.
Begrijp me niet verkeerd; onze lijnen met de topambtenaren van de gemeente Amsterdam zijn kort en iedereen is bereid zijn best te doen voor AMS-IX. Ik heb het over de bestuurslagen eronder. Onlangs nog sprak ik uitgebreid met een ambtenaar van de gemeente over grote infrastructurele projecten in de regio zoals de A5 en de haven. Na zijn uitgebreide toelichting stelde ik een simpele vraag: “Waarom komt internet niet voor in de plannen?” “Hoezo?”, antwoordde mijn gesprekspartner, “Dat zit toch in de lucht?” Ik besloot even apart te gaan zitten met de man en hem uit te leggen wat het betekent om een van de grootste internetknooppunten ter wereld binnen de gemeentegrenzen te hebben.
“We vragen ruimte om te groeien”
Die uitleg is vaker nodig. Iedereen weet waar Schiphol ligt, niemand weet wat AMS-IX is en waar het is gevestigd. Dat komt deels doordat de overheid geen aandeelhouder is zoals bij de Rotterdamse haven en de luchthaven. Ook verdienen we prima zelf ons geld. We zijn niet afhankelijk van externe financierders. Wat we wel vragen is ruimte om te kunnen groeien. En daar wringt de schoen. De digitale infrastructuur is door haar onbekendheid vaak de sluitpost in ruimtelijke plannen en een andere benadering is nodig. Waar de grond open gaat, moet standaard glasvezel worden aangelegd. En eigenlijk zou onder ieder beleidsstuk moeten staan ‘Is er aan internet gedacht?’.
Explosieve groei digitale mainport mogelijk
Waarom is een omslag in het beleid nodig?! Omdat we in een sector zitten met een enorme potentie. AMS-IX knoopt netwerken aan elkaar. Daarvan zijn er wereldwijd 50.000 die nooit allemaal direct met elkaar in verbinding kunnen staan. In twintig jaar tijd is AMS-IX uitgegroeid tot een organisatie met ruim 800 klanten, waaronder Google, Netflix en Facebook. De sector biedt werk aan 350.000 mensen en trekt als een magneet buitenlandse bedrijven aan. Booking.com en Netflix vestigen zich in onze regio, omdat de digital readiness groot is en er veel creatieve partijen zitten. Dat is een magische combinatie.
Achter ons ligt een periode van bijna revolutionaire groei. Via onze systemen worden in 2017 gigantische hoeveelheden digitaal verkeer verwerkt; chats, hd-films, zakelijk verkeer, alles loopt door elkaar en iedereen wordt gelijk behandeld. 90 Procent van dat verkeer is doorvoer. Dat maakt ons net als de haven van Rotterdam en luchthaven Schiphol tot een grote wereldwijde logistieke speler. Die groei heeft de grens nog lang niet bereikt. Over tien jaar kan het aantal van 800 klanten makkelijk zijn uitgegroeid tot 5000.
Provinciale sturing nodig
Er is potentie om te groeien, maar helaas wordt er weinig nagedacht over de ruimte om te groeien. Een datacenter ergens vestigen is meer dan glasvezel aanleggen. In de ruimtelijke indeling van de regio maar daarmee rekening worden gehouden. Zo zijn er vergunningen nodig en moet tijdig gepland worden voor een stroomvoorzieningen die een fors vermogen aankan. Toch merk ik nog te vaak dat de gemeente werkt met verouderde beleidsstukken. Daar staat in dat je overal datacenters mag bouwen. Dat moet anders. De oostkant van Amsterdam zit nu al bomvol waar de Westas juist zeer geschikt is voor de vestiging van nieuwe datacenters, mits er aan de randvoorwaarden wordt voldaan.
De gemeente zou volgens mij daarom vaker sturend moeten optreden. Zorgen dat aantrekkelijke randvoorwaarden worden gecreëerd voor bepaalde locaties en dat vestiging op andere terreinen wordt ontmoedigd. Ik zou zelfs nog verder willen gaan. Wat mij betreft komt er een onafhankelijk provinciaal loket dat naar de optimale ruimtelijke indeling gaat kijken voor uitbreiding van de digitale infrastructuur.
Laat opleidingen beter aansluiten bij de praktijk
Ik ben niet pessimistisch. Datacenters staan steeds vaker op het netvlies van bestuurders in groot Amsterdam en krijgen waarschijnlijk een plek langs de Westas. Maar ruimte om te groeien is niet alleen een fysiek vraagstuk. Er is ook intellectuele support nodig. Toch is er in de regio geen gerichte opleiding voor de digitale industrie. We leiden niet specifiek service engineers en webbouwers op, iets wat elders wel gebeurt. En op de enige opleiding die er op academisch niveau is – Network engineering – wordt gekort.
In gesprekken merk ik dat onderwijsinstellingen het vraagstuk zeer beperkt benaderen. Ze willen garanties hoeveel mensen we gaan afnemen als zij ze opleiden. Helaas zijn we daar nog niet over uit. De nood is inmiddels zo hoog dat de digitale sector zelf een duale hbo-opleiding aan het opzetten is. Vanaf volgend studiejaar stomen we mensen in vier jaar klaar voor functies in het digitale domein waar ze nu gemist worden. Daar komen mensen uit de hele wereld op af. Ze zien onze regio als pionier in het opbouwen en laten werken van de digitale infrastructuur. Onze onderwijsinstellingen zouden hierin de regie moeten pakken. Hun studenten komen echt wel aan werk, ook zonder garanties vooraf.
Over Job Witteman
Job Witteman stond in 1994 aan de wieg AMS-IX en is ceo van de non-profitorganisatie. Daarnaast is hij lid van de Amsterdam Economic Board en de kerngroep Logistiek van de Board. Job Witteman neemt op 1 oktober 2017 afscheid als ceo van AMS-IX.
Afbeelding boven artikel: Geralt/Pixabay.com.
