Als symbool voor de toekomst, heet ze met een lief stemmetje het publiek welkom bij de bijeenkomst ‘De digitalisering van de arbeidsmarkt op Schiphol; robot Pepper. Ze ontlokt kreten van enthousiasme en vertederende aah’s aan het publiek dat half november bijeen was om te praten over de toekomst van de arbeidsmarkt op de luchthaven. Zeker honderdvijftig vertegenwoordigers van bedrijven op en rond Amsterdam Airport waren ingegaan op de uitnodiging voor de bijeenkomst van de Luchtvaartcommunity Schiphol (LCS).
Binnen LCS werken bedrijven in de luchtvaartsector, onderwijs en overheid samen aan (om)scholingsprogramma’s van jonge en oudere arbeidskrachten voor de luchthaven. De arbeidsmarkt ziet er over zeven jaar heel anders uit, zegt directeur-LCS Francien David bij de opening van de bijeenkomst: “De transitie op de arbeidsmarkt gaat nu sneller dan ooit, hoe gaan we die stap richting toekomst maken?”, vroeg ze retorisch.
Digitaliseren is mensen anders inzetten
Henk Jan Gerzee is chief digital officer bij Schiphol Group. Hij is al een aantal jaren bezig om, zoals hij zelf stelt, mensen in beweging te krijgen in deze snel veranderende wereld. En hij kan meteen een geruststellend geluid laten horen. Digitaliseren betekent niet automatisch afscheid nemen van werknemers. “Op Schiphol zie je nu functies die vijf jaar geleden niet bestonden: de social media manager, digital marketing specialist, IOS/Android developer en data scientist. Maar de afname van vakkrachten in Europa is schrikbarend. We hebben iedereen snoeihard nodig.”
“De arbeidsmarkt op Schiphol staat onder hoogspanning”
De digitalisering is op Schiphol in volle gang. Digital wordt gebruikt voor het plannen van onderhoud van de landingsbanen. Er loopt een pilot met personal security passes, Hot Pax/Short Connection is een pilot voor een soepele transfer van passagiers en op de vrachtplatforms is de digitale tablet niet meer weg te denken. Data staan centraal. Zo wordt met Schiphol Assist de bezoeker zelfstandig verder geholpen, maar kunnen ook luchthavenmedewerkers dankzij data de ‘customer experience’ helpen verbeteren.
De ervaring of skills van doorgewinterde medewerkers wordt daarbij vaak gedigitaliseerd en zo verder verspreid. Gerzee noemt het alle mensen ‘superpower geven’, ongeacht leeftijd, achtergrond of ervaring: “Als er ergens 500 mensen in een reclaim area staan, dan weet een ervaren medewerker dat de airco een graadje hoger moet. Een ander krijgt digitaal een seintje en grijpt in. Bij 1.000 wachtenden moet er misschien worden geëvalueerd hoe dat kan.”
Arbeidsmarkt Schiphol onderscheidt zich van rest Nederland
“Vandaag de dag ben je hot op de arbeidsmarkt als je data kunt analyseren”, beaamt ook wervings- en arbeidsmarktspecialist Geert Jan Waasdorp van Intelligence Group. Hij schetst in grote lijnen hoe de arbeidsmarkt op Schiphol eruit ziet en hoe de community van luchthaven(gerelateerde) bedrijven daarmee omgaat. Waasdorp begint met een waarschuwing: de groei van het aantal vacatures op Schiphol is groter dan elders in Nederland. Goed nieuws, maar de arbeidsmarkt is ook drukker dan gemiddeld, er is veel vraag naar flexwerkers, de concurrentie is groot en het is een echte mbo-markt. “Er is veel verloop en een grote druk op de marges. Arbeid is een commodity, je hoeft maar weinig meer te bieden om mensen te kunnen wegkapen. De arbeidsmarkt staat daardoor onder hoogspanning.”
Francien David van LCS oppert dat het misschien handiger is als luchthavenbedrijven niet met elkaar concurreren om mensen, maar met buitenstaanders. Een Ahold bijvoorbeeld? Waasdorp raadt het af: “Knokken met elkaar is goed. Daar wordt de markt groter van.” Hij noemt het voorbeeld van de banenmarkt waar concurrenten samen in hetzelfde straatje staan. Dat trekt mensen aan. De bedrijven zoeken bijvoorbeeld allemaal een beveiliger, maar de een voor een winkel op Schiphol, de ander iemand voor de marechaussee. “Aan het einde van het straatje heeft de kandidaat meer kans op een baan en heeft zeker één bedrijf een kandidaat.”
Digitaal in dna opnemen
Waasdorp brengt naast de kwantiteit ook de kwaliteit van de vacatures gerelateerd op Schiphol in kaart; welke skills worden gevraagd. Ze zijn een indicatie of een bedrijf future proof is. Volgens de onderzoeker zit IT nog onvoldoende in het dna van Schiphol en blijft de luchthaven daarmee achter op de rest van Nederland. Terwijl juist mensen met deze kennis schaars zijn. “Elke actieve zoeker met deze skills kan kiezen uit 57 functies.”
“Perspectief begint bij wat je nodig hebt, breng dat als bedrijf in kaart”
Waasdorp adviseert bedrijven die de transitie naar digitaal willen maken, het rapport ‘Rolling Plan voor ICT-standardisation’ van de EU te lezen. “Daarin staat opgesomd welke capaciteiten volgens de EU de komende jaren bepalend gaan zijn. Als je daar op focust, kun je er op inpluggen en zelfs Europees gaan werven.”
Tekst loopt door onder foto
Perspectief begint bij wat je nodig hebt, aldus Waasdorp. Hij adviseert bedrijven daarom ook om met de eigen medewerkers in kaart te brengen welke skills er in huis zijn en welke skills binnen afzienbare tijd nodig zijn. “Stel jezelf de vraag waar je in 2021 denkt te staan en of daar op kunt voorsorteren. Wil je afscheid gaan nemen van mensen en functies, nieuwe skills werven of kun je mensen omscholen.” De oefening wordt ook gedaan door de deelnemers. Onder hen blijkt een brede verwachting te bestaan dat op de luchthaven naast data-analisten en data-engineers nog veel soft skills nodig zullen zijn: flexibiliteit, culturele sensitiviteit, gastvrijheid, en talenkennis zijn kwaliteiten die genoemd worden. Robot Pepper vertedert, maar zal nooit alles volledig over kunnen nemen, is de overtuiging. De tijd zal het leren.
Video bijeenkomst over de digitalisering van de arbeidsmarkt op Schiphol
