Een consortium van Port of Amsterdam, Zeehaven IJmuiden, gemeente Velsen en de provincie Noord-Holland werkt aan de realisatie van de Energiehaven IJmond. Een haven bedoeld voor de bouw van windparken op zee. Deze week tekent het consortium een convenant met het Rijk en Tata Steel om de ontwerpfase van deze haven te starten. Daarmee komt de Energiehaven IJmond weer een stap dichter bij realisatie en kan uiteindelijk een grote bijdrage worden geleverd aan de Nederlandse energietransitie.
Bron: Port of Amsterdam.
In de Nederlandse energietransitie spelen windparken op zee een belangrijke rol. Om de Nederlandse klimaatdoelen te halen moet in 2030 21 gigawatt aan windparken op zee gebouwd zijn. Het Rijk heeft de ambitie dit zelfs te laten groeien tot 70 gigawatt in 2050.
Voor de bouw van deze windparken zijn speciale installatiehavens nodig. De windmolens worden steeds groter en de schepen die gebruikt worden ook. In Nederland kunnen op dit moment alleen nog de havens van Groningen en Vlissingen deze schepen ontvangen. Maar daarvandaan kunnen niet alle Nederlandse windparken worden gebouwd. Daarom werkt het consortium aan de Energiehaven IJmond: een haventerrein van circa 15 hectare speciaal bedoeld voor de aanleg van windparken op zee. Het terrein is gunstig gelegen buiten de sluizen van IJmuiden en in de nabijheid van windparken die nog aangelegd moeten worden. Vanuit de Energiehaven kan 15 tot 20 gigawatt aan windparken op zee kunnen worden gebouwd tot aan 2050.
Met het tekenen van het convenant wordt de ontwerpfase gestart en komt de realisatie van de Energiehaven weer een stap dichterbij. In 2024 werkt het consortium preciezer uit hoe het haventerrein en de diepzeekade er precies uit komen te zien en hoe de energiehaven aangelegd kan worden. Tegelijkertijd werkt het Rijk verder aan het ontmantelen van het voormalige baggerdepot dat er nu nog ligt. Als de ontwerpfase is afgerond en er voldoende financiële middelen zijn, kan een aanbestedingsprocedure voor de aanleg van de haven worden gestart.
Grote maatschappelijke baten, maar financiële steun Rijk noodzakelijk
Ook is in 2023 een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) uitgevoerd voor dit project. Met een dergelijke analyse worden de positieve en negatieve effecten van een project op de welvaart in Nederland ingeschat. In het geval van de Energiehaven IJmond is er sprake van een MKBA-verhouding van 1,9. Dat betekent dat dat de maatschappelijke baten van de Energiehaven de maatschappelijke kosten ver overstijgen.
Het project Energiehaven heeft wel te maken met een zogeheten ‘onrendabele top’. Dat betekent dat de investering in de Energiehaven zichzelf niet terugverdient en dat er extra geld nodig is om het project te realiseren. Omdat de maatschappelijke baten zo hoog zijn en het project cruciaal is voor het behalen van de Nederlandse klimaatdoelen, is het consortium in gesprek met Europa en het Rijk over een financiële bijdrage. Medio 2023 is er al een Europese subsidie toegekend voor de Ontwerpfase. In 2024 onderzoeken het Consortium en het Rijk de mogelijkheden voor het afdekken van de onrendabele top.
