In het LEVV-LOGIC-project hebben de Hogescholen van Amsterdam, Rotterdam, Arnhem en Nijmegen samen met logistiek dienstverleners, verladers, voertuigaanbieders, netwerkorganisaties, kennisinstellingen en gemeenten nieuwe kennis ontwikkeld over logistieke concepten en businessmodellen voor de inzet van LEVV’s.
Een LEVV is een fiets, bromvoertuig of compact voertuig met elektrische ondersteuning of aandrijving, ontworpen voor de distributie van goederen in de openbare ruimte met beperkte snelheid. LEVV’s zijn stil, wendbaar en uitstootvrij en nemen minder ruimte in beslag dan conventionele bestel- en vrachtauto’s. De projectdeelnemers delen de ambitie om met LEVV’s een bijdrage te leveren aan regionale, nationale en Europese doelstellingen om stedelijk goederenvervoer efficiënter, stiller en schoner te organiseren.
LEVV-LOGIC is gestart in 2016 vanuit een vraag van logistiek dienstverleners uit het midden- en kleinbedrijf ie LEVV’s willen inzetten, maar niet weten niet hoe ze dit rendabel kunnen doen. De logistieke processen in de keten zijn vooral afgestemd op de inzet van bestel- en vrachtauto’s. Daarnaast was onvoldoende duidelijk voor welke stadslogistieke stromen en marktproposities LEVV’s geschikt zijn, aan welke technische eisen de voertuigen moeten voldoen en welke beleidsmaatregelen van invloed zijn op de inzet van LEVV’s.
De deelnemers in het LEVV-LOGIC-project hebben samengewerkt aan:
Zie voor onderstaande verwijzingen naar de hoofstukken het volledige eindrapport van LEVV-LOGIC
- onderzoek naar de potentie van LEVV’s voor stadslogistieke stromen (hoofdstuk 2)
- ontwerp van nieuwe logistieke concepten met LEVV’s (hoofdstuk 3)
- technische ontwerpen en aanpassingen van LEVV’s (hoofdstuk 4)
- beleidsvraagstukken rondom LEVV’s (hoofdstuk 5)
- onderzoek naar schaalbare businessmodellen met LEVV’s (hoofdstuk 6)
- experimenten met nieuwe LEVV-concepten in de praktijk
De belangrijkste conclusies
LEVV’s kunnen 10 tot 15 procent van de bestelautoritten vervangen
- LEVV’s worden gebruikt door uiteenlopende professionals, van zelfstandig ondernemers met een werkkoffer tot logistiek dienstverleners die rolcontainers vervoeren. De kansrijke segmenten in stadslogistiek zijn food, bouw, service, post/pakket en non-food retail. De schatting is dat 10 tot 15 procent van de ritten met een bestelauto in steden zich lenen voor rendabele inzet van LEVV’s.
LEVV’s vragen om een ander logistiek concept
- De totale transportkosten worden voor het grootste deel bepaald door personeelskosten. De inzet van LEVV’s wordt rendabel als de levering sneller kan worden uitgevoerd dan met een conventioneel voertuig. Dit is in gebieden waar de rijsnelheid of toegang voor voertuigen beperkt is, waar de afleveradressen dicht bij elkaar liggen of waar een goede parkeerplek belangrijk is. Om dit tijdsvoordeel te benutten is een logistiek concept nodig met uitsluitend binnenstedelijke ritten of met overslagpunten in de stad waarbij de extra kosten voor het overslaan op een hub (personeel, materieel, locatie) worden terugverdiend in de keten. Het vraagt om plannings- en besturingssystemen die passen bij de laadcapaciteit en routes van de LEVV’s, geschikte ladingdragers en geschikt personeel.
De techniek moet verder ontwikkelen
- De voertuigtechniek van de LEVV is nog jong en LEVV’s worden nog niet op grote schaal geproduceerd. Ook is er nog beperkt aanbod voor koel-vriesmogelijkheden en voor gestandaardiseerde ladingdragers (containerisatie). Voor de compacte distributievoertuigen wordt de elektrische bestelauto steeds concurrerender in kosten, snelheid, laadvermogen en inzetbaarheid (bijvoorbeeld door toegang tot snelwegen).
- Bij beperkte inzet van LEVV’s ondervinden ondernemers geen barrières bij het opladen van de voertuigen. Omdat LEVV’s veel minder energie gebruiken dan e-bestelauto’s is de belasting van het net relatief beperkt. Bij een uitbreiding van elektrische voertuigen in het wagenpark biedt smart charging uitkomst om pieken en dalen in de energievraag te balanceren.
Het beleid is nog onduidelijk, maar kan de inzet van LEVV’s stimuleren
- De stedelijke infrastructuur en verkeersregels zijn nog niet voorbereid op een toename van LEVV’s. Er is onduidelijkheid over de vraag op welk deel van de weg de LEVV moet rijden en waar hij moet laden en lossen, en er zijn nauwelijks stallingsmogelijkheden. Een verdere snelheidsbeperking op de rijbaan, de aanleg van fietsstraten en realisatie van laad- en losplekken voor LEVV’s bieden kansen voor een betere inpassing van de LEVV in het verkeer. Aanschafsubsidies, experimenten met LEVV’s en concretisering van beleidsdoelstellingen (emissievrij, autoluw) helpen een gedragsverandering bij ondernemers te bewerkstelligen.
Succesvol groeien met LEVV’s vereist een schaalbaar businessmodel
- LEVV’s zijn succesvol in te zetten voor marktsegmenten waarin een beperkt gewicht en volume wordt vervoerd, waarbij het gaat om operationeel excelleren of waarbij de LEVV bijdraagt aan een maatschappelijke, onderscheidende of innovatieve waardepropositie. De schaalbaarheid van een businessmodel met LEVV’s is beperkt wanneer klanten eerst moeten worden gemobiliseerd om van de oplossing gebruik te maken, klanten hun processen of systemen moeten aanpassen of wanneer opschaling afhankelijk is van een grote uitbreiding van voertuigen terwijl investeringskapitaal ontbreekt. Ontvangers van goederen of diensten voelen zelf geen urgentie om bevoorrading per LEVV door leveranciers en vervoerders na te streven, maar reageren positief wanneer het gebeurt.
- LEVV is een oplossing naast andere oplossingen. Een combinatie van voertuigen garandeert flexibiliteit en biedt zekerheid om te voldoen aan de vraag van de klanten. De inzet van een LEVV kan ervoor zorgen dat ondernemers minder vaak een bestelauto nodig hebben.
Het LEVV-LOGIC-project onderscheidt drie typen LEVV’s
Elektrische vrachtfiets: wendbare en actieve transportvorm met een laadgewicht tot 350 kilogram. Geschikt voor postdistributie, maaltijdbezorging, pakketservice en voor leveranciers van diensten waarbij weinig materiaal nodig is. Wanneer in het ontwerp gestreefd wordt naar maximaal laadvermogen, bestaat het risico dat het vriendelijke karakter en de wendbaarheid afnemen.
Elektrisch bromvoertuig: robuuste transportvorm met een laadgewicht tot 500 kilogram. Geschikt voor zwaardere ladingen zoals levensmiddelen en klein bouwmateriaal. De bestuurder hoeft zich niet in te spannen (in tegenstelling tot de berijder van de elektrische vrachtfiets), en is wel in direct contact met de omgeving (in tegenstelling tot de bestuurder van het compacte distributievoertuig).
Compact elektrisch distributievoertuig: een minibestelauto met een laadgewicht tot 750 kilogram. Geschikt voor horeca-, (zwerf)afval- en retailstromen. Minder wendbaar dan de vrachtfiets en het bromvoertuig, maar in vergelijking met een bestelauto vriendelijker voor gebruik in drukke gebieden en eenvoudiger om te parkeren en te manoeuvreren
