Onze economie draait prima. Het bruto binnenlands product groeit dit jaar met 2,8% en in 2019 naar verwachting met 2,6%. De werkloosheid blijft dalen, er zitten nog zo’n 350.000 mensen zonder werk.
Sterker: het aantal vacatures is met ruim 250.000 ongekend hoog. Het vorige record stamt uit 2007. Gevolg lijkt: het geld klotst tegen de plinten en er kan weer van alles. Tien miljard jaarlijks tot 2040 om Nederland van het gas te halen? Natuurlijk, moet kunnen. Als je dan kanttekeningen daarbij plaatst, heet je al snel een doemdenker.
Wist u trouwens dat deze term bedacht is door Van Kooten & De Bie ten tijde van de oliecrisis in 1973? Toen waren het de Arabische landen die de olieprijs met 70% verhoogden en de productie maandelijks met 5% verlaagden om de prijs verder op te jagen. Gevolg? Nederland raakte met andere landen in een diepe economische crisis die tot 1976 zou duren. Ik wil maar zeggen: wees alert op bedreigingen die zich kunnen voordoen. Maar ook: als de economie bloeit mag dit geen vrijbrief zijn om grote investeringen te doen in zaken waar nog te veel vragen aan kleven, zoals de kwestie Nederland van het gas af.
“Risico’s zijn er genoeg”
Risico’s zijn er genoeg. De dreigende handelsoorlog tussen de VS en China. En wat dichter bij de deur: de Brexit. Het vertrek van de Britten uit de EU kan een sector raken waar de provincie Noord-Holland juist sterk in is: de tuinbouw. Het Verenigd Koninkrijk is de op één na grootste exportpartner van onze tuinbouwsector. Experts schatten dat de Brexit 1,5% van onze economische groei afroomt.Ik schreef al dat het aantal vacatures een record bereikt. Oppervlakkig bekeken lijkt dat misschien goed nieuws, maar dat is het niet. Dat record is synoniem met arbeidstekort en dit remt de economische groei. Het snoept zo’n 7% van het bruto binnenlands product af. Tot slot: Nout Wellink waarschuwde onlangs dat de lage rente en het goedkoop verstrekken van krediet aan consumenten en bedrijven tot een nieuwe financiële crisis kan leiden. In dat licht verwijs ik ook naar een citaat uit een artikel van 27 september jl. uit het FD: Er zijn zo weinig cijfers, er viel gewoon niets te lekken.” Het was een serieuze opmerking van iemand die aan een van de vijf klimaattafels meeonderhandelt over een nieuw klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving is inmiddels met de analyse van de voorlopige hoofdlijnen gekomen, die afgelopen zomer werd gepresenteerd. Deze presentatie heeft, lijkt het, geleid tot een politiek probleem.
De spanningen in de coalitie over het klimaatakkoord lopen inmiddels, begrijpelijk, op. Als je als politiek geen antwoord hebt op de ‘hoe’-vraag en geen inzicht kan geven in de financiële consequenties voor de B.V Nederland, dan moet je een pas op de plaats maken.
